نیستان فلسفه

نوشته های بنفشه افتخاری در فلسفه، ادبیات و تاریخ

نیستان فلسفه

نوشته های بنفشه افتخاری در فلسفه، ادبیات و تاریخ

نیستان فلسفه

نوشته های بنفشه افتخاری، در موضوعات مختلف فلسفی، تاریخی و ادبی، و البته دیدگاه های شخصی در مسائل مختلف اجتماعی.
هر نوع برداشت از این وبلاگ به شرط ذکر منبع و یا لینک به مطلب مجاز است.

۱۴ مطلب با موضوع «تاریخ و فلسفه علم» ثبت شده است

بنفشه افتخاری

این نوشتار، به بررسی کتاب دایره های مینایی نوشته امیر محمد گمینی می پردازد. گمینی در این کتاب به فرآیند شکل گرفتن علم هیئت در روزگار باستان پرداخته و روند تکوین و پیشرفت آن را در جهان اسلام تحلیل می نماید. در آخر، کتاب به دستاورد منجمان مسلمان در علم هیئت و تعامل آنها با منجمان دوره رنسانس از جمله کوپرنیک می پردازد. این کتاب از آن جهت که به بستر نظری علم هیئت و تعامل بین فلسفه طبیعی و علم نجوم توجه ویژه دارد، از نظر تعامل بین فلسفه و تاریخ علم هیئت دارای جایگاه ممتازی است. اینجانب با مقدمه‌ای به اهمیت این نوع نگاه در تاریخ علم پرداخته و این کتاب را از این زاویه تحلیل خواهم نمود.

لینک دانلود: https://pdtsj.ut.ac.ir/article_80254.html

 

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۱۹ اسفند ۹۹ ، ۱۶:۵۸
بنفشه افتخاری

با سلام و آرزوی تندرستی برای همگی
از اینجانب مقاله ای اخیرا در مجله فلسفه علم به چاپ رسید که با شما دوستان گرامی به اشتراک می گذارم

خلاصه ای از این مقاله، پیش از این در دانشگاه شریف، اردیبهشت 98 ارائه شده بود.

این مقاله در کانال شخصی اینجانب در تلگرام نیز بارگذاری شده است و همچنین در صفحه مجله قابل دانلود است.

در این مقاله، به طور خاص در مورد فیزیک کلام، به طور عمومی  با رویکرد تحلیلی بررسی شده است که اساسا اگر یک فیزیک بر تصادفی بودن رویدادها دلالت داشته باشد، آیا به الحاد ختم می گردد؟

نسبت بین فیزیک اتم‌گرایی کلام به مادی‌گرایی و الحاد در رویکردی تحلیلی
بنفشه افتخاری


چکیده
تاریخچه اتم‌گرایی، به یونان باستان می‌گردد. اتم‌گرایی یونان، نظریه ماتریالیستی (مادی‌گرا)، علی و مکانیکی بود. اتم‌گرایی، چه اتم‌گرایی یونان و چه اتم‌گرایی جدید (بعد از قرن هفدهم) از جهاتی یک نظریه مادی‌گرا به شمار می‌رود. در قرون وسطی در جهان اسلام نیز نوعی نظریه اتم‌گرایی برای تبیین طبیعت توسط متکلمین معتزلی و اشعری ارائه شد. بر خلاف اتم‌گرایان یونان، متکلمان مسلمان، متأله بودند و نام متکلم را از جهت پایبندی‌شان به تعالیم اسلام و قرآن یدک می‌کشند. با این وجود نظریه‌‌ای که در جهان طبیعت ارائه دادند که از جهاتی با سایر نظریات اتم‌گرایانه مشابهت دارد. این نکته جالب توجه است که اتمگرایی کلام توسط نظریه پردازانی ارائه شده‌اند که در بحث قدرت مطلقه خداوند، به شدت رادیکال هستند. در این جستار، اینجانب قصد دارم که پس از معرفی نظریه اتم‌گرایی کلام، به ساختار متافیزیکی اتم‌گرایی کلام بپردازم؛ اینکه چه اصول اعتقادی مبنای نظری متافیزیک کلام است. در ادامه، تحلیل خواهم نمود که چگونه نظریه پردازان متأله برای حفظ اصول متافیزیکی خود، نظریه ای را در فیزیک ارائه داده‌اند که به مادی‌گرایی و طرد متافیزیک در فیزیک می انجامد، ولیکن یک نظریه‌ الحادی نیست.

 

آدرس مقاله در صفحه مجله

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۱۳ آذر ۹۹ ، ۱۸:۵۳
بنفشه افتخاری

مقاله نظریه حرکت اتمگرایانه فخر رازی

چهارشنبه, ۸ آبان ۱۳۹۸، ۰۲:۴۵ ب.ظ

مقاله ای از اینجانب در مجله علمی-پژوهشی فلسفه علم، وابسته به پژوهشگاه علوم انسانی به نشر رسیده است. هنوز اصل مقاله در سایت قرار نگرفته، به محض انتشار در این وبلاگ نیز منتشر خواهد شد.

نظریه اتمگرایانه حرکت فخر رازی در تراکنش با نظریه حرکت ارسطویی؛ رویکردی تحلیلی

چکیده

فخر رازی از متفکرانی است که نقش برجسته ای در گفتمان بین دو نحله فکری زمان خود، یعنی مشائی­گری و کلام اشعری دارد؛ وی با روشی فلسفی، نظریات کلامی را می پروراند. نظریه حرکت فخر رازی در چارچوب اتم­گرایی کلام جای دارد.در این مقاله قصد داریم نشان دهیم که نظریه حرکت اتم­گرایانه کلام چگونه با مبانی فیزیک ارسطویی در تراکنش است و چگونه فخر رازی با تکیه بر اصل تطابق پیوستگی ارسطویی با رد مقدماتی در زمان و طول به ناپیوستگی حرکت حکم می دهد.

 

 

۰ نظر موافقین ۲ مخالفین ۰ ۰۸ آبان ۹۸ ، ۱۴:۴۵
بنفشه افتخاری

سخنرانی: اتمگرایی کلام؛ مادیگرایی در فیزیک

پنجشنبه, ۱۲ ارديبهشت ۱۳۹۸، ۰۹:۲۳ ق.ظ
در همایش تاریخ و فلسفه علم در دانشگاه شریف، ساعت شنبه 14 اردیبهشت ساعت 10 صبح، اینجانب سخنرانی درباره اتمگرایی کلام ارائه خواهم داد که چکیده سخنرانی را در ذیل ملاحظه می فرمایید. از تشریف فرمایی علاقه مندان خوشحال خواهم شد.

اتم­گرایی کلام؛ مادی­گرایی در فیزیک


بنفشه افتخاری

چکیده

تاریخچه اتم­گرایی، به یونان باستان می­گردد. اتم­گرایی یونان، نظریه ماتریالیستی (مادی­گرا)، علی و مکانیکی بود. اتم­گرایی، چه اتم­گرایی یونان و چه اتم­گرایی جدید (بعد از قرن هفدهم) از جهاتی یک نظریه مادی­گرا به شمار می­رود. در قرون وسطی در جهان اسلام نیز نوعی نظریه اتم­گرایی برای تبیین طبیعت توسط متکلمین معتزلی و اشعری ارائه شد. بر خلاف اتمگرایان یونان، متکلمان مسلمان، متأله بودند و نام متکلم را از جهت پایبندیشان به تعالیم اسلام و قرآن یدک می کشند. با این وجود نظریه­ ای که در جهان طبیعت ارائه دادند که از جهت مادی­گرا بودن، با اتم­گرایی یونانی و اتم­گرایی جدید مشابهت دارد. این نکته جالب توجه است که اتمگرایی کلام توسط نظریه پردازانی ارائه شده اند که در بحث قدرت مطلقه خداوند، به شدت رادیکال هستند. در این جستار، اینجانب قصد دارم که به ساختار متافیزیکی اتم­گرایی کلام بپردازم. در ادامه، تحلیل خواهم نمود که چگونه نظریه پردازان متأله برای حفظ اصول متافیزیکی خود، نظریه ای را در فیزیک ارائه می­دهند که به مادی­گرایی و طرد متافیزیک در فیزیک می انجامد.

۱ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۱۲ ارديبهشت ۹۸ ، ۰۹:۲۳
بنفشه افتخاری

کارگاه مبانی فلسفی حرکت

سه شنبه, ۱۰ ارديبهشت ۱۳۹۸، ۰۵:۳۱ ب.ظ
دوستانی که علاقه مند در این کارگاه هستند برای ثبت نام به این لینک مراجعه کنند.

زمان برگزاری کارگاه : یکشنبه 15 اردیبهشت-ساعت 16:30-15:30
دانشگاه شریف، دانشکده شیمی



۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۱۰ ارديبهشت ۹۸ ، ۱۷:۳۱
بنفشه افتخاری

سومین همایش دانشجویی تاریخ و فلسفه علم

دوشنبه, ۹ ارديبهشت ۱۳۹۸، ۰۹:۴۲ ب.ظ

برای ثبت نام در کارگاهها به این آدرس ها و آیدی های زیر در تلگرام مراجعه کنید.

🌐 Www.IHPSC.ir
 @IHPSCadmin
 @IHPSC3


برنامه سخنرانی ها:

۰ نظر موافقین ۳ مخالفین ۰ ۰۹ ارديبهشت ۹۸ ، ۲۱:۴۲
بنفشه افتخاری


نام دکتر علی فهیم، عضو هیأت علمی دانشکده علوم مهندسی پردیس دانشکده‌های فنی، با حدود ۸۰ هزار استناد، در بین پژوهشگران پراستناد جهان قرار گرفت.

به گزارش روابط عمومی پردیس فنی، بر اساس رتبه‌بندی پژوهشگران پراستناد وبومتریکس نام عضو هیأت علمی دانشکده علوم مهندسی پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران در بین پژوهشگرانی است که فعالیت‌های تحقیقاتی او توسط جامعه علمی و دانشگاهی جز پراستناد‌ها به‌حساب می‌آید.

این رتبه‌بندی شامل شاخص اچ و استنادها تا اکتبر سال ۲۰۱۸ میلادی است. پژوهشگر و دانشمند برجسته پردیس در میان برترین استادان این رتبه‌بندی دارای شاخص اچ ۱۲۱ است. آثار تحقیقاتی وی ۷۹۵۴۹ بار مورد استناد قرار گرفته است. رتبه وی در بین ۳۱۶۰ پژوهشگر پراستناد جهان ۱۴۲۲ است.

منبع

۱ نظر موافقین ۲ مخالفین ۰ ۱۴ آبان ۹۷ ، ۲۲:۱۹
بنفشه افتخاری

مقاله ای از اینجانب با عنوان «ناسازگاری پیوسته‌گرایی هندسی واتم‌گرایی کلام در آرا فخر رازی» در شماره اخیر نشریه علمی پژوهشی فلسفه علم به چاپ رسیده که برای علاقه مندان در صفحه نشریه در دسترس است.

چکیده
اتم گرایی کلام که هم معتزله وهم اشاعره از آن دفاع کرده اند، شامل اتم گرایی هندسی نیز می گردد. اتم گرایی هندسی، اتم گرایی است که خطوط و اشکال هندسی را متشکل از تقسیم ناپذیرها می داند. به بیانی دیگر، در این نگاه، خط از گرد هم آمدن نقاط بوجود می آید. این دیدگاه با تعاریف اولیه کتاب اصول اقلیدس و در نهایت با هندسه کلاسیک ناسازگار می باشد. فخررازی که در ده هها ی آخر عمر خود از ات مگرایی دفاع کرده است، از این ناسازگاری آگاه بوده است. او در خلال بحث در برها ن ها ی مرتبط با اتم گرایی، تلاش ها یی برای رفع این ناسازگاری کرده است. علی رغم اینکه تلاش وی در بنیان نهادن
هندسه ای سازگار بااتم گرایی به ثمر نمی نشیند، ولی استدلالات او حاوی نکات ظریف و مهمی است که به لحاظ تاریخ و فلسفه ریاضیات حائز اهمیت است. در این مقاله، چند برهان فخررازی از کتاب المطالب العالیة بررسی و تحلیل شده و به زبان ریاضیات نوین تبیین م یگردد. . پسزمینه نظری این براهین تحلیل می شود تا به چارچوبی دست یافته که اهمیتشان از نظر تاریخ ریاضیات روشن گردد.دراین بین نشانداده میشود که چگونه رازی ساختار متفاوتی از هندسه کلاسیک روزگار خود را میآزماید. و همچنین پیشنهاد میگردد که ادله رازی در تاریخ نظریه بینهایت کوچکها در حد یک امکان در نظر گرفته شود.

لینک مقاله


۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۱ شهریور ۹۷ ، ۲۰:۱۴
بنفشه افتخاری

گزارش همایش «فلسفه طبیعی در تمدن اسلامی»

سه شنبه, ۲۵ ارديبهشت ۱۳۹۷، ۱۰:۵۰ ق.ظ
منبع:سایت پژوهشکده تاریخ علم
نوشته:  بنفشه افتخاری

مقدمه

پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران،  به منظور گسترش تعاملات بین رشته ای،  خصوصا حوزه هایی از علم و دانش که ارتباط تنگاتنگی با مباحث تاریخ علم دارد، اقدام به برپایی همایشهای گوناگون در حوزه های مختلف می نماید.  فلسفه طبیعی، تاریخ و گذشته مبانی نظری علومی چون فیزیک، شیمی، زیست شناسی و سایر علوم عصر جدید را در بر می گیرد. لذا برای پژوهشگران و دانشجویان حوزه های تاریخ و فلسفه علم، پرداختن به این مقوله در دستور کار قرار دارد.  با توجه به این مهم، پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران، برای برگزاری همایشی در سطح ملی با عنوان «فلسفه طبیعی در تمدن اسلامی»، همت ورزید.  پیش از برگزاری همایش، در یک فرصت شش ماهه در رایزنی با اساتید مختلف، از پژوهشگران و دانشجویان فعال در این حوزه دعوت به عمل آمد. در نهایت در بهمن ماه هزار و سیصد و نود و شش، با جمع آوری مقالات و دستاورد تحقیقات پژوهشگران تحت نظارت دکتر نجفقلی حبیبی، دبیر علمی همایش، چارچوب نشست ها مشخص گردید. این همایش، در سه نشست برنامه ریزی شد: 1- طبع، طبایع، تجربه و برهان؛ 2- ابن سینا در فلسفه طبیعی؛ 3- فلسفه طبیعی و کلام. در نهایت این همایش در صبحگاه روز چهارشنبه، شانزدهم اسفند هزارو سیصد نود و شش، در سالن همایشهای پژوهشکده،  با خوش آمد گویی دکتر مسعود صادقی، ریاست محترم پژوهشکده تاریخ علم آغاز به کار نمود. 

دفترچۀ خلاصۀ مقالات فارسی و انگلیسی و همچنین فایل سخنرانی‌ها را می‌توان از اینجا دریافت کرد.

سخنرانی های همایش «فلسفه طبیعی در تمدن اسلامی»

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۵ ارديبهشت ۹۷ ، ۱۰:۵۰
بنفشه افتخاری

همایش «فلسفه طبیعی در تمدن اسلامی»

پنجشنبه, ۳۰ فروردين ۱۳۹۷، ۰۲:۵۵ ب.ظ

اینجانب افتخار داشتم که دبیر اجرایی همایش «فلسفه طبیعی در تمدن اسلامی» در پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران باشم. خود نیز سخنرانی تحت عنوان «تکیه بر اصل سادگی در ردیه فخر رازی بر نظریه صورت و ماده» به زبان انگلیسی داشتم. کلیه سخنرانی ها و چکیدۀ آنها برای علاقه مندان در نشانی زیر در دسترس است.

نشانی اطلاعات مربوط به همایش در سایت پژوهشکده تاریخ علم

۱ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۳۰ فروردين ۹۷ ، ۱۴:۵۵
بنفشه افتخاری